معاونت اجرایی ادارۀ کل نوسازی مدارس قزوین: اهمیت مشارکت مسئولان استان، برای جلب حداکثری مشارکت خیرین
رجبعلی خلج، معاون اجرایی ادارۀ کل نوسازی و تجهیز مدارس استان قزوین، با تأکید بر نقش پررنگ خیرین در امر مدرسه سازی، مشارکت و همکاری بیشتر بخش های ذیربط مانند استانداری را در جلب مشارکت بیشتر خیرین، مثمر ثمر دانست.
مهندس رجبعلی خلج، معاون اجرایی ادارۀ کل نوسازی استان قزوین، حدود سه دهه است که در ادارۀ نوسازی استان مشغول فعالیت است. ایشان به سبب تجربۀ فعالیت در بخش های مختلف این اداره و نظارت بر ساخت مدارس در شهرستان های مختلف استان، شناخت مناسبی از وضعیت مدارس استان، نیازها، چالش ها و تحولات در این زمینه دارد. در این گفت و گو با سایت مجمع خیرین مدرسه ساز استان قزوین، آقای خلج به برخی از این موضوعات اشاره کرده است.
لطفاً از تجربۀ خودتان در ادارۀ کل نوسازی قزوین بفرمایید؟
ملکا ذکر تو گویم که تو پاکی و خدایی نروم جز به همان ره که توام راه نمایی
از سال ۱۳۷۴ وارد ادارۀ نوسازی مدارس شدم و تا ۱۳۸۶ به‌عنوان ناظر در خدمت مجموعه بودم و از سال ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۱ سرناظر در شهرستان‌های استان مشغول خدمت بودم، ۲ سال هم مسئولیت حراست اداره کل را داشتم. و از سال ۱۳۹۳ هم معاونت فنی-اجرایی بوده‌ام. با توجه به بحث نظارت و معاونت فنی-اجرایی، شناخت تقریبی از مدارس کل استان شهری و روستایی دارم.
بنابر تجربۀ خود شرایط نیازهای مدارس استان، در مناطق مختلف را چگونه می‌بینید؟
نیازهای آموزش و پرورش در بحث ساخت و ساز مدارس جدید، تخریب و بازسازی مدارس، محوطۀ مدارس، دیوارمحوطه، بهسازی و تجهیزات آموزشی بسیار زیاد است و اعتباراتی که هرساله برای موضوعات مذکور درکمیته‌های برنامه‌ریزی شهرستانها اختصاص داده می‌شود، کفاف تمام این موارد را نمی‌دهد. لذا باید از منابع دیگری مانند منبع پرخیر و برکت خیرین و منبع ملی تأمین شود. واقعاً اگر خیرین مدرسه‌ساز در سطح استان یا کشور راه‌اندازی نمی‌شد، آموزش و پرورش با مشکل مواجه بود. الان هم نه به شکل صددرصد ولی در حد رفع نیازهای استان پاسخگو است.
طی این ۳۰ سال سعی کردیم در بخشهای مختلف استان عدالت رعایت شود و تقریباً ۳۰ درصد مدارس در همۀ بخشهای استان نیاز به تخریب و بازسازی یا مقاوم سازی دارند. حدود ۱۷ درصد از مدارس نیاز به مقاوم‌سازی و ۱۳ درصدنیاز به تخریب و بازسازی دارند و تقریباً به شکل برابر در سطح استان فعالیت کرده‌ایم. برخی بخشهای استان مانند آوج، از نظر سرانۀ دانش‌آموزی مناسب‌اند و شاید متر مربع سرانه برای هر دانش‌آموز، از معیارهای جهانی هم بهتر باشد، ولی از ۱۱۹ فضای آموزشی موجود شهرستان ، ۳۰ درصد نیازبه بازسازی یا مقاوم‌سازی دارند. در شهرستان‌های قزوین و البرز که مهاجرپذیرترند، نیازهای ما بیشتر از شهرستان‌های دیگر است و علاوه بر بحث‌های تخریب و بازسازی و مقاوم‌سازی، هرساله به احداث فضاهای جدید هم در این شهرستانها نیاز داریم.
لطفاً از چالش‌هایی که در مسیر فعالیت خود، با آنها مواجه هستید، بفرمایید.
یکی از مواردی که به مشکل می‌خوریم، بحث آینده‌نگری و برنامه‌ریزی است. ما به علت کمبود نیروی انسانی برنامۀ کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت در ادارۀ کل نوسازی مدارس نداریم. نیازهای آموزش و پرورش در موضوعات مختلف باید احصاء شود، چه دربحث احداث، بهسازی و تجهیزات و بعد برنامه‌ریزی شود که با الویت‌بندی به آن پرداخته شود.
از دیگر چالش‌ها بحث مسکن مهر و طرح ملی مسکن است که در سطح استان، بیشتر متمرکز در مهرگان، تاکستان، الوند و آبیک است و قطعاً برای مدارس در این مناطق با مشکل مواجه خواهیم بود. درهمان شهر جدید مهرگان ما به حدود ۷۷ فضای آموزشی ۱۲ کلاسه نیاز خواهیم داشت، همچنین در تاکستان، آبیک یا الوند همین مشکلات را خواهیم داشت. این اعتبارات اندکی که به فضای آموزش اختصاص داده می شود، اصلاً پاسخگوی این همه نیاز نخواهد بود. با کمک‌های خیرین عزیز، اعتبارات استانی یا ملی صرفاً شاید بتوانیم فضاهای قدیمی را تخریب و بازسازی کنیم یا در شهرک‌های اقماری فضاهایی را احداث کنیم ولی اعتبارات و کمک‌های خیرین عزیز مدرسه ساز کفاف ساخت این فضاها را نمی‌دهد و حتماً باید راه و شهرسازی ورود پیدا کند.
همکاری با ادارۀ کل نوسازی مدارس در بخش مسئولیت اجتماعی شرکت‌های تولیدی بسیار مهم است زیرا استان قزوین استان صنعتی است و اگر در این زمینه به جد همراهی کنند، بار بسیار بزرگی از دوش آموزش و پرورش برداشته می‌شود. مثلاً معاونت اقتصادی استانداری می‌تواند کمک بزرگی در این زمینه داشته باشد.
علت کمبود تخصیص اعتبارات دولتی را چه می دانید؟
استان هم حتماً دلایلی برای خود دارد، برای مثال در چندسال اخیر، الویت‌ها به‌سبب مشکلات خشکسالی به بحث آب اختصاص داده شده است و الویت اول آموزش نیست. قطعاً نظر آنها هم مهم است و الویت‌های دیگری وجود دارد، مثلاً وقتی تأمین آب مشکل است، به نوعی در بحث‌هایی که با برنامه و بودجه یا استانداری می شود، ما را هم قانع می‌کنند. در بحث مدرسه‌سازی باید در رابطه با خیرین مدرسه‌ساز بیشتر تلاش کنیم. تک‌تک شهرستان‌های ما، حتی بخشهای کمتربرخوردار، دارای پتانسیل خیرین بسیار خوبی هستند. اگر ما بتوانیم برای تمام ۶ شهرستان، به‌طور جداگانه، جشنواره‌هایی ترتیب دهیم، یا حتی به‌طور منطقه‌ای و روستایی جشنو
اره‌هایی ترتیب دهیم، خیلی بیشتر از این می‌توانیم در خدمت آموزش و پرورش و دانش آموزان عزیز باشیم. در جلسات خودمان هم این مسائل مطرح شده و همکاران ما این آمادگی را دارند که در شهرستانها و نقاط مختلف استان تکریم از خیرین مدرسه‌ساز و مدرسه‌یار را داشته باشیم.
به‌جز بحث جشنواره، به‌نظر شما چه راه‌هایی برای افزایش مشارکت خیرین و جذب آنها وجود دارد؟
شرکت‌های تولیدی و شهرک های صنعتی هم هستند که می‌توانند در رابطه با مسئولیت اجتماعی در ساخت و سازمدارس جدید، تخریب و بازسازی مدارس، محوطۀ مدارس، دیوار محوطه، بهسازی و تجهیزات آموزشی فعالیت کنند. کسانی که در این مراکز فعال هستند، می توانند در این امر مهم ما را کمک و همراهی نمایند و به نوعی این حق آموزش و پرورش است. در این رابطه لازم است استانداری با ادارۀ کل نوسازی مدارس همکاری داشته باشد. همکاری بخشهای ذیربط به نظر من کافی نیست. همکاری با ادارۀ کل نوسازی مدارس در بخش مسئولیت اجتماعی شرکت‌های تولیدی بسیار مهم است زیرا استان قزوین استان صنعتی است و اگر در این زمینه به جد همراهی کنند، بار بسیار بزرگی از دوش آموزش و پرورش برداشته می‌شود. مثلاً معاونت اقتصادی استانداری می‌تواند کمک بزرگی در این زمینه داشته باشد.
وضعیت کمک‌های خیرین طی این سال‌ها چه تغییراتی کرده است؟
در طی این سال‌ها همیشه فعالیت چشمگیر بوده و حضور خیرین سال به سال پررنگ‌تر شده است. اوایل ورود خیرین در احداث یا خرید تجهیزات کمتر بود ولی روز به روز بهتر و بهتر شده است به‌خصوص فعالیت مجمع خیرین مدرسه ساز استان در سالهای اخیر، با محوریت رئیس مجمع و سایرین هم خیلی بهتر شده است. گاهی مواقع در بازدید از مناطق و رسیدگی به مدارس از ادارۀ کل نوسازی مدارس و ادارۀ کل آموزش و پرورش هم پیشی می گیرند.
آیا در استان قزوین، دربارۀ دریافت کمک‌های غیر نقدی و استفاده از مهارت‌های افراد برای بهسازی و ساخت مدارس سازوکاری وجود دارد؟
در این زمینه سازوکار برنامه‌ریزی شده وجود ندارد، در حالیکه یک موضوع کاملاً یک موضوع اساسی است. در سازمان نوسازی مدارس کشور یک طرح آجر به آجر داشتیم که هدفش همین بود. هرکس به هراندازه توان یا مهارتی که دارد، حتی با مبالغ خیلی کم می‌تواند مشارکت نماید. ولی با وجود برنامه‌ری
زی، می‌توان از این ظرفیت بهتر و بیشتر استفاده کرد. در بحث کار خیر همۀ افراد استان یا کشور ما مشتاق هستند. اگر در تکریم از خیرین بهتر عمل کنیم، از این ظرفیت پر خیر و برکت استفادۀ بیشتری می‌توان برد. برای مثال اگر سایت یا سامانه‌ای داشته باشیم، مردم عزیز و خیرین بزرگوار می‌توانند در مدرسه‌سازی و تعمیرات اساسی مدارس بی
شتر کمک کنند اما الان یک سامانه یا اقدام مشخصی وجود ندارد.
در پایان، اگر نکتۀ ناگفته‌ای دارید، بفرمایید.
خداوند منان را شاکریم که محل خدمت ما را جایی قرار داده که خدمت به فرهنگ جامعه، خدمت به آینده‌سازان وطن عزیزمان است. به همکاران ارزشمند و ارجمندم: تلاش خالصانه و صادقانه شما آیینهٔ وظیفه‌شناسی و پژواک دانایی و تعهد است. نتیجۀ بذر تلاش و کوشش شما، درخت امید
ی است که به بار می‌نشیند و نویدبخش آینده‌ای پرنشاط و زیبا است. درود بر همت بلندتان که چه در بحث خدمت در اداره کل، چه ارتباط با خیرین و چه در همکاری و همراهی با آموزش و پرورش یا سایر دستگاه‌ها وارگان‌ها، خدمتی صادقانه دارید. قطعاً با برنامه‌ریزی دقیق‌تر، بهتر از این می‌توانیم در خدمت فرهنگ جامعه که همان اساس جامعه است، باشیم.
خدایا چنان کن سرانجام کار تو خشنود باشی و ما رستگار
